🛠️ วัสดุช่าง: เหล็ก


🔍 1. เหล็กดิบและสินแร่เหล็ก

  • 🌍 เหล็กในธรรมชาติผสมอยู่กับดิน หิน และแร่ชนิดอื่น ๆ

  • 🛠️ ต้องผ่านกระบวนการถลุงแยกเหล็กบริสุทธิ์ออกมา

  • 💪 เหล็กบริสุทธิ์ถูกผสมกับเนื้อเหล็ก เพื่อเพิ่มความแข็งแรง ทนแรงดึง กด และเฉือน



⚙️ 2. เหล็กหล่อ (Cast Iron)

เหล็กหล่อสามารถแบ่งออกตามลักษณะการรวมตัวกันของคาร์บอนและโครงสร้างพื้นฐานเป็นหลักได้แก่

ประเภทเหล็กหล่อ ลักษณะเด่น การใช้งาน
🟤 เหล็กหล่อสีเทา (Gray Cast Iron) ราคาถูก ผลิตจากเหล็กดิบ ผสมธาตุบางชนิด ชิ้นส่วนเครื่องจักรที่ต้องการรูปร่างคงที่
เหล็กหล่อสีขาว (White Cast Iron) แข็งและเปราะ รอยแตกสีขาว ใช้ทำชิ้นส่วนทนการเสียดสี อุปกรณ์บด, อุตสาหกรรมซีเมนต์, เครื่องเจียระไน
🔵 เหล็กหล่ออบเหนียว เหนียว ทนแรงกระแทก มีความยืดหยุ่น งานที่ต้องการความเหนียวกว่าเหล็กหล่อสีเทาและสีขาว
เหล็กหล่อแกรไฟต์ก้อนกลม แกรไฟต์เป็นก้อนกลม ทำให้เหนียวและรับแรงกระแทกดีมาก ชิ้นส่วนเครื่องยนต์, งานที่ต้องการความเหนียวสูง
🔴 เหล็กหล่อทนการเสียดสี ผสมโครเมียม นิกเกิล โมลิบดีนัม แข็งสูง เครื่องบดในอุตสาหกรรมเหมืองแร่และปูนซีเมนต์
🟣 เหล็กหล่อทนการกัดกร่อน ใช้งานในน้ำทะเล น้ำกรด บ่อน้ำมัน งานทนการกัดกร่อนสูง เช่น ท่อในอุตสาหกรรมเคมีและน้ำมัน

🔩 3. เหล็กเหนียว (Wrought Iron)

  • 🧱 เหล็กที่มีคาร์บอนต่ำมาก (< 0.1%) และมีตะกรันละเอียดกระจายทั่วเนื้อ

  • 🔧 ใช้ทำท่อ ข้อต่อ งานปั๊มที่มีรูปร่างซับซ้อน

  • 💪 มีความเหนียวและยืดหยุ่นกว่าหลายชนิด


🏗️ 4. เหล็กกล้า (Steel)

เหล็กกล้าคือเหล็กที่ผสมคาร์บอนและธาตุอื่น ๆ เพื่อเพิ่มคุณสมบัติพิเศษ

ชนิดเหล็กกล้า ลักษณะเด่น การใช้งานหลัก
⚙️ เหล็กกล้าคาร์บอน (Carbon Steel) มีคาร์บอนในปริมาณต่าง ๆ (ต่ำ กลาง สูง) ตะปู, สกรู, เครื่องมือ, โครงสร้างทั่วไป
🌟 เหล็กกล้าผสม (Alloy Steel) ผสมธาตุอื่น เช่น โครเมียม นิกเกิล เพิ่มคุณสมบัติ เหล็กกล้าไร้สนิม, เครื่องมือพิเศษ, งานทนความร้อน

เหล็กกล้าคาร์บอนแบ่งตามปริมาณคาร์บอน

ประเภท % คาร์บอน คุณสมบัติ ตัวอย่างงาน
🔹 ต่ำ (Low Carbon) ≤ 0.30% อ่อน รีดขึ้นรูปง่าย ตะปู, รีเวต, โครงสร้างเหล็ก
🔸 ปานกลาง (Medium Carbon) 0.30–0.70% แข็งขึ้น ชุบแข็งได้ โบลต์, เพลาลูกเบี้ยว, เฟือง
🔴 สูง (High Carbon) 0.70–1.40% แข็งแกร่ง ทนสึกหรอและความร้อน ใบมีด, เครื่องมือ, สปริง

เหล็กกล้าผสม (Alloy Steel)

  • ผสมธาตุหลายชนิด เพื่อปรับปรุงคุณสมบัติ เช่น ความแข็งแรง ต้านการกัดกร่อน

  • แบ่งเป็น

    • ผสมต่ำ (≤ 10%)

    • ผสมสูง (> 10%)


🔥 5. เหล็กกล้าไร้สนิม (Stainless Steel)

  • ผสมโครเมียมและนิกเกิล

  • ทนการกัดกร่อนสูง ใช้ในครัวเรือน ชิ้นส่วนรถยนต์ เครื่องมือแพทย์


🛠️ 6. เหล็กกล้าเครื่องมือ (Tool Steel)

  • เหล็กชนิดพิเศษทนทานต่อแรงสึกหรอและความร้อนสูง

  • ใช้ทำแม่พิมพ์ เครื่องมือกลึง เจาะ ไส

  • มีหลายประเภท เช่น

    • คาร์บอน

    • งานร้อน

    • งานเย็น

    • ทนช็อค

    • กลึง-กัด-เจาะง่าย


🏢 7. เหล็กรูปพรรณในงานก่อสร้าง

ชนิดเหล็ก ลักษณะ การใช้งาน
🔘 เหล็กกลมรีดซ้ำ (RB) เส้นกลม ใช้เสริมคอนกรีต งานโครงสร้างคอนกรีต
🟠 เหล็กข้ออ้อย (DB) ผิวมีปุ่มสันยึดเกาะคอนกรีตดี เสริมคอนกรีตที่ต้องการแรงยึดสูง

ตัวอย่างขนาดและน้ำหนักเหล็กกลมรีดซ้ำ

หมายเลข เส้นผ่านศูนย์กลาง (มม.) น้ำหนัก (กก./เมตร)
RB6 6 0.222
RB9 9 0.499
RB12 12 0.888

ตัวอย่างขนาดและพื้นที่หน้าตัดเหล็กข้ออ้อย

หมายเลข เส้นผ่านศูนย์กลาง (มม.) พื้นที่หน้าตัด (ตร.ซม.)
DB10 10 0.78
DB12 12 1.13
DB16 16 2.01
แก้ไขครั้งสุดท้าย: วันจันทร์, 4 สิงหาคม 2025, 10:13PM